Janne Maud Amptmeijer
ZWOLLE - Het RIVM heeft onlangs aangegeven dat de vraag naar drinkwater in Nederland tot 2030 zal blijven stijgen. Door klimaatverandering en verontreiniging staat het aanbod onder druk. Hoewel er momenteel nog geen sprake is van een drinkwatertekort, komen er regionaal wel al tekorten voor. Zo ook in het Vechtdal.
Van badkuip naar spons
Een (drink)watertekort betekent simpelweg dat er minder water beschikbaar is dan dat er nodig is. Zo’n tekort ontstaat doordat de vraag naar water groeit, deels omdat de bevolking dat ook doet. Dit terwijl de voorraden grond- en oppervlaktewater, die gebruikt worden om drinkwater van te maken, hetzelfde blijven of zelfs afnemen. Wanneer er sprake is van droogte worden bronnen in waterwinningsgebieden niet goed aangevuld. Droogte betekent dat er gedurende langere tijd geen neerslag valt. De zomers worden door klimaatverandering steeds droger. Een andere oorzaak van het watertekort is de lozing van afvalwater en vervuild water uit de industrie, scheepvaart en landbouw. Dat water is niet meer geschikt om te drinken. Daarnaast draagt ook slecht waterbeheer bij aan de groei van het tekort aan drinkwater (Nieuwsuur,2023). Volgens ecoloog Flip Witte moet het land als het ware van ‘badkuip’ naar ‘spons’ veranderen. Een uitgebreide uitleg over het drinkwatertekort vind je hier.
Een tekort aan schoon drinkwater heeft effect op heel Nederland. Gewone mensen, bedrijven en de natuur worden er de dupe van. Melkveehouder Nico Kooiker bevestigt het statement van Flip Witte: ‘’We zijn in Nederland ook te goed geweest in het water afvoeren hé. Boeren ook. We hebben het land helemaal ingedeeld op het afvoeren van water. Het probleem was altijd dat het te nat was’’. Maar door klimaatverandering is er nu sprake van het tegenovergestelde.
Hoe gaan we er mee om?
Er valt ook iets te zeggen over de manier waarop we met drinkwater omgaan. In een van onze publieksonderzoeken zei inwoonster van het Vechtdal Ciska van Vessem: ‘Ik vind het eigenlijk heel raar dat we de wc doorspoelen en de tuin sproeien met schoon drinkwater’’. Ook vond een aantal deelnemers water heel erg van zelfsprekend. ‘’Zolang het uit de kraan komt zal het allemaal wel goed zijn.’’
Wanneer er sprake is van droogte gaat de overheid het water in ons land verdelen. Voor de nationale veiligheid is het belangrijk dat dijken, bodem en natuur zo lang mogelijk water krijgen. De volgorde van waterverdeling kun je vinden op de verdringingsreeks. Dit is een manier van waterverdeling die de landelijke en regionale overheden toepassen in geval droogte. Dit doen ze om een tekort aan drinkwater te voorkomen.
Tekort in het Vechtdal
Volgens het RIVM zijn er niet genoeg waterreserves beschikbaar in Gelderland, Overijssel, Groningen, en in het westen van Zuid-Holland. Het Vechtdal valt daar dus ook onder. In het Vechtdal zijn er verschillende instanties bezig met waterbeheer. Dat zijn waterschap Drents Overijsselse Delta, het waterschap Vechtstromen, Rijkswaterstaat, en drinkwaterbedrijf Vitens. Samen proberen zij ervoor te zorgen dat alle waterstanden op niveau blijven.
Volgens Rijkswaterstaat is er momenteel nog geen sprake van een watertekort en hebben we een ‘nat’ begin van het droogteseizoen gehad. Wel wordt er vast voorbereid om in maart de ‘nationale regenton’ aan te vullen: het IJsselmeer.
Toekomst
Het RIVM zegt dat drinkwaterbedrijven hard op zoek zijn naar oplossingen voor het dreigende tekort. Zo willen ze meer water opslaan in duinen en het IJsselmeer, regenwater minder snel afvoeren, zuinig doen met water én worden er nieuwe winlocaties gezocht.
Een oplossing waar niet over wordt gesproken maar volgens Drinkwaterplatform wel in het verschiet ligt, is het drinkwater maken van zeewater. Deze methode heeft echter veel haken en ogen, daarom wordt dit in Nederland (nog) niet toegepast.
Terwijl er hard aan verschillende oplossingen word gewerkt kun je natuurlijk ook zelf je steentje bijdragen. Je kunt uiteraard letten op je watergebruik door bijvoorbeeld je tuin te sproeien en je toilet door te spoelen met regenwater. Of door iets minder lang te douchen.
Zodra er sprake is van droogte wordt de droogtemonitor van Rijkswaterstaat wekelijks geactualiseerd.