OMMERSCHANS - Vereniging de Ommerschans start zondag 26 mei weer met de maandelijkse rondwandeling met gids door het mooie en historische gebied de Ommerschans.
Kolonie
In de anderhalve durende wandeling vertelt de gids over de geschiedenis van het unieke gebied. Met onder meer verhalen over het zwaard van Ommerschans (dat te zien is in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden), de muiterij op de schans, de overval door de patriotten. Ook wordt er veel aandacht besteed aan de ruim 700 ha grote straf-en bedelaarskolonie Ommerschans. Je hoort niet alleen de historische feiten, maar ook verhalen over de bewoners en de dagelijkse gang van zaken op de kolonie. De gids vertelt ook over de geschiedenis van CTP Veldzicht in Balkbrug die zijn oorsprong vindt in de kolonie Ommerschans. Hoor hoe het dorp Balkbrug onlosmakelijk verbonden is met Ommerschans.
Rijke geschiedenis
De Ommerschans was ooit een aarden schans met vier bastions, een gracht en lunetten. Later een bedelaarsgesticht, nu een natuurmonument. De schans, onder de gemeente Ommen, kent een rijke geschiedenis. Om tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) de noordelijke provincies te beschermen tegen aanvallen van Spaanse soldaten werd in 1628 de Ommerschans in gebruik genomen. Van de schans zelf is alleen nog een deel van de stervormige gracht zichtbaar. De tegenwoordige Balkerweg loopt dwars door de schans. Omstreeks 1714 werd de vesting ontmanteld en aangekocht door de Stad-Ommen, die er een herberg liet bouwen ter hoogte van de nu nog bestaande kerk.
Bedelaarskolonie
De Maatschappij van Weldadigheid – opgericht om het bedelen in de straten een halt toe te roepen – verkreeg in 1818 de inmiddels vervallen schans met omliggende velden, venen en moerassen om er een bedelaarskolonie te beginnen. Luilevende armen moesten het woeste gebied ontginnen tot vruchtbare gronden. Niet alleen om in hun eigen levensonderhoud te kunnen voorzien, maar ook om arbeidsvreugde bij te brengen.
Kloosterachtig gebouw
Binnen de gracht deed een twee verdiepingen tellend kloosterachtig gebouw dienst als verblijfplaats voor de 1000 tot 1200 opgepakte bedelaars, landlopers, dronkaards en ander gespuis uit de grote steden. Ze werden onder zwaar toezicht aan het werk gezet. Ze moesten helpen met de ontginning, turfsteken of landarbeid verrichten op de buiten de gracht gelegen twintigtal boerderijen. Binnen de grachten werden in de werkplaatsen allerlei karweitjes verricht.
Uit de tijd van het bedelaarsgesticht stamt het kerkhof. In het gesticht was de medische toestand slecht en het eten schaars. Mede door besmettelijke ziekten stierven er dan ook veel mensen. Op het kerkhof liggen maar liefst 5448 mensen begraven uit de periode van 1821-1889.
Opheffing
Toen in 1889 de Bedelaarskolonie werd opgeheven zijn er 21 boerderijen gebouwd en is er duizend hectare grond in cultuur gebracht. De kolonie gronden en boerderijen zijn toen geleidelijk verkocht aan particulieren.
In 1894 werd een paar honderd meter noordelijker net buiten de grens van de gemeente Ommen een opvoedingsgesticht gebouwd waar 120 jongens worden opgeleid als smid, kleermaker of timmerman. Toen in 1930 het opvoedingsgesticht voor jongeren werd opgeheven, maakte het in 1933 plaats voor het Rijksasiel voor Tbs’ers. Sinds 1998 is de nieuwe benaming Forensisch Psychiatrisch Centrum Veldzicht.
Aanmelden
De start van de rondwandeling is om 14.00 uur op de parkeerplaats, bij het kanon, in hartje Ommerschans. Vooraf aanmelden via
De datums van de rondwandelingen zijn: 26 mei 2024, 30 juni 2024, 28 juli 2024, 25 augustus 2024, 29 september 2024, 27 oktober 2024, 24 november 2024.
Tekst: Harry Woertink – Foto: collectie OudOmmen.nl
Foto:
Ommerschans weer middelpunt van rondwandelingen met gids.