Nieuws

DALFSEN – Zaterdag 8 februari opende kunstenaar Max Timmerman uit Nieuwleusen, onder zeer grote publieke belangstelling, de tentoonstelling ‘L Art Brut in Trefkoele+ in Dalfsen.

Timmerman was een pionier op het gebied van “kunst in de Zorg” en richtte in 1975 het allereerste atelier op in de leefgemeenschap Sterrenberg in Huis ter Heide, momenteel Abrona. Ook organiseerde hij in de periode van 2019 - 2023 drie grote “L Art Brut tentoonstellingen in kulturhus De Spil in Nieuwleusen.

In zijn openingslezing ging Max Timmerman uitvoerig in hoe deze “L Art Brut” kunststroming, die hijzelf “De Oorspronkelijke beeldende kunst” noemt, voortkwam uit het door de psychiater Hans Prinzhorn en de kunstenaar Jean Dubuffet in 1976 opgezette Museum “L Art Brut in Lausanne, Zwitserland. Hierdoor ontstond er een wereldwijde belangstelling naar de kunstwerken uit de psychiatrische Instellingen. Kunstenaars als de Dadaïstenen de Cobra kunstenaars ontdekken dan het “originele en onbevangene” in de werken van deze patiënten en verklaren die voor de ware geest van het kunstenaarschap. Wanneer er in de AWBZ-wet van 1968 een vastgestelde scheiding komt tussen de Psychiatrische en Zwakzinnige Instellingen, ontstaan de grote leefgemeenschappen voor mensen met Verstandelijke beperkingen. Waar gedurende de jaren 1960 e.v. grote veranderingen en vernieuwingen plaatsvinden. o.a. die van het medisch naar het zorgmodel. En er meer oog komt voor de individualiteit van de -gehandicapte- mens.

In 1975 worden dan, door Timmerman, de eerste ateliers in Sterrenberg Huis ter Heiden opgericht, wat een voorbeeld project gaat vormen voor vele Instellingen in die Zorg, die dan ook ateliers gaan oprichten. Vervolgens gaan de ontwikkelingen snel en er ontstaat een ware “Explosie van Creativiteit” in die ateliers en vele landelijke tentoonstellingen volgen. Waaronder de grote tentoonstelling “Oorspronkelijk” in het Van Reekum Museum in 1986 en de spraakmakende tentoonstelling “Zonderomweg” in 1992 het Singer Museum in Laren. Artistieke talenten uit de Zorg verschijnen met hun werken in televisie programma’s van Mies Bouwman en Catherina Keyl. En in vele krantenartikelen in Trouw, Veluws dagblad, de Telegraaf e.d.

Nederland telt anno 1900 ongeveer 110 ateliers in de Zorg en sommige met galeries middenin de winkelstraat van de stad. Een kunststroming, met vele artistieke talenten, is dan geboren. Mensen met beperkingen die met hun kunstwerken ineens in de publieke belangstelling staan en die in grote vooraanstaande Musea en kunstcollecties worden opgenomen in binnen en buitenland.

De opening in Trefkoele+ werd afgesloten met een TV-item over dit onderwerp gemaakt door RTL 4 in 1994 tijdens de 5 uur show met Catherine Keyl. Wat een goed beeld liet zien van hoe de samenleving toen reageerde op de artistieke talenten van mensen met een verstandelijke beperking.

De tentoonstelling ‘L Art Brut in het kulturhus, waaraan 39 exposanten deelnemen, geeft een goed beeld van de ontwikkelingen die de artistieke talenten doormaken. Talenten waar we in de samenleving zeer zuinig op moeten zijn! Zo betoogde Max Timmerman.

Momenteel zijn er gelukkig nog vele ateliers, in en vanuit de Zorg, waar artistieke talenten met verschillende beperkingen kunnen werken aan hun kunstzinnige werken. Zoals deze tentoonstelling in Trefkoele + laat zien.

Bij deze tentoonstelling is een brochure beschikbaar met alle informatie over de exposanten. Ook is het boek “Ik ben een artiest” over de Oorspronkelijke beeldende kunst van mensen met een Verstandelijke beperking, geschreven door Max Timmerman, in te zien in het kulturhus. De expositie is mogelijk gemaakt door de Kunstgroep Trefkoele+ en is te bezichtigen t/m 24 april 2025in Trefkoele+ in Dalfsen.

Foto’s van: Johan Bokma