2023 was in tal van opzichten een uitdagend jaar voor de land- en tuinbouw. Boeren en tuinders hadden te maken met sterk wisselende kosten en prijzen van producten. Daarbij was het een jaar met veel regen, blauwtong, twee verkiezingen en geen landbouwakkoord. En persoonlijk: het jaar waarin we definitief afscheid moesten nemen van onze dierbare collega Tienke Wouda.
December is in de eerste plaats vooral een maand van veel gezelligheid, samenkomen en delen. Het is ook de maand om nog een keer goed terug te blikken op het afgelopen jaar.
Stond 2022 in het teken van forse prijsstijgingen van energie en grondstoffen, in 2023 keerde de rust op diverse markten weer enigszins terug. Toch blijven markten volatiel. Een minste verstoring en de prijzen schieten omhoog. Daar is de mestmarkt een voorbeeld van. Een combinatie van te natte percelen, bufferstroken en aanscherping van de derogatie maakte dat de ophaalkosten voor veehouders sterk stegen.
Ook politiek was er de nodige reuring. In maart gingen we naar de stembus voor de Provinciale Statenverkiezingen waar BBB overweldigend won. In november koos Nederland een nieuw parlement met als grote winnaar de PVV. Deze uitslagen maken duidelijk dat de Nederlander op zoek is naar een andere koers, maar ook dat het populisme 'mainstream' is. Kiezers anno nu gaan vooral voor de persoon, niet voor een partijprogramma of -ideologie.
2023 is ook het jaar waarin we weinig vooruitkwamen om uit de crisis te komen. Akkoorden en convenanten die daarbij moeten helpen, haalden de eindstreep niet. De markt zal het nu gaan doen. Net als in 2023 zullen ook komend jaar de agrarisch ondernemers worden uitgedaagd en zijn aangewezen op het eigen ondernemerschap. Zelf je strategie bepalen en die consequent uitvoeren, blijft cruciaal.
Deze column is de mening van Nieuwe Oogst, verwoord door de hoofdredactie en senior redacteuren.