VILSTEREN – Met de titel “Van buurschap tot buurtschap, van marke tot landgoed”, is een nieuw boek over de geschiedenis van Vilsteren verschenen.
Eerste exemplaar
Het 575 pagina’s tellend boek beschrijft de rijke geschiedenis van Vilsteren tot 1970. Daarnaast bevat het boek tal van foto’s en ook foto’s van de door beeldend kunstenaar Eric Schutte uit Ommen gemaakte schilderijen van diverse Vilsterse plekjes.
Het eerste exemplaar van het boek is door de schrijver van het boek, Eduard Cremers, officieel uitgereikt aan burgemeester Hans Vroomen. Dat vond zaterdag onder grote belangstelling plaats in het Landgoedcentrum in Vilsteren.
Katholieke enclave
De geschiedenis van het Vilsterse kerkdorp gaat ver terug. Beschreven is hoe het eeuwen in Vilsteren eraan toeging. En hoe het kwam dat Vilsteren een katholieke enclave werd met een eigen kerk en pastoor binnen een protestants gebied. En wanneer de oude boerderijen, kerk, molen en landhuis verrezen zijn. En niet vergeten waarom de Gasunie in de tweede helft van de vorige eeuw Vilsteren als locatie voor een tussenstation heeft uitgekozen. Het boek gaat vooral ook over mensen: eigenaren, bewoners, pastoors en parochianen. Het boek beschrijft de periode tot rond 1970.
Middeleeuwen
Ver terug in de middeleeuwen vestigden zich boeren op de essen en vormden een gemeenschap die een buurschap werd genoemd. Zij hielpen elkaar, bijvoorbeeld bij de bouw van een boerderij. Op de essen verbouwden de boeren rogge. De belangrijkste meststof werd geleverd door schapen die op de heide graasden.
De eigendommen van de boerenerven en omgeving waren in handen van de adel. Edellieden, die de erven aan de boeren verpachtten, voerden het beheer over de onverdeelde ruwe gronden, zoals de heide. Dat gezamenlijke bezit werd een marke genoemd. De eigenaren kwamen een maal per jaar bijeen op de zogenaamde holtspraak. Er was een markerichter die de holtspraak voorbereidde en de besluiten uitvoerde. Hij was verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van geboden en verboden.
Marke
In 1800 werden in Nederland gemeenten ingevoerd. De buurschap Vilsteren verloor daardoor zijn zelfstandigheid en werd voortaan binnen de gemeente Ommen als buurschap aangeduid. Nog geen dertig jaar later waren alle gronden in Vilsteren en de marke in handen van één eigenaar. Zo vloeide de marke Vilsteren geruisloos over in het landgoed Vilsteren. De laatste persoon die dit landgoed in zijn geheel bezat was Gellius Pathuis Cremers. Hij overleed kinderloos in 1949. Neven en nichten Cremers waren zijn erfgenamen die een aantal jaren later het gezamenlijke bezit omzetten in een vennootschap.
Aan de totstandkoming van dit boek is door enkele familieleden van de auteur meegewerkt, o.a. door Mathieu Cremers die voor de vormgeving en de cover heeft gezorgd. Het boek omvat vele foto’s die gemaakt zijn door betrokkenen bij het landgoed en ook uit de collectie van Oud Ommen.nl. Verder zijn foto’s van schilderijen van Eric Schutte opgenomen.
Expo Eric Schutte
Tegelijk met de presentatie van het boek is een expositie van schilderijen van Eric Schutte geopend. De beeldend kunstenaar Schutte heeft zijn jeugd doorgebracht in Giethmen en woont in Ommen. Hij is een zoon van Aly Schutte – Borneman, die veel landschappen, bloemen en planten heeft geschilderd. Eric woont in Ommen. Hij is een veelzijdig kunstenaar. In het Landgoedcentrum hangen uitsluitend schilderijen van Vilsterse plekjes. In de voormalige hooiberg tegenover het Landgoedcentrum is ook buiten de openingstijden van het landgoedcentrum een door Eric Schutte geschilderd panorama te zien vanaf de zogenaamde Kurketrekker nabij de dode arm van de Vecht in Vilsteren.
Het boek is alleen te verkrijgen in het Landgoedcentrum te Vilsteren. De prijs is € 25,-. Het landgoedcentrum is geopend in de maanden juni t/m september op de woensdag- en zaterdagmiddag van 13.30 tot 16.30 uur. Ook kan via
Tekst en foto: Harry Woertink