ARRIEN - In de buurtschap Arriën zijn sporen ontdekt van vroegere akkers zoals die vanaf de Late Bronstijd tot in de Romeinse tijd als landbouwsysteem werd gebruikt voor de verbouw van primitieve graansoorten. Het gaat om Celtic fields ook wel raatakkers genoemd. Celtic fields in Arriën bieden inzicht in het vroegere boeren.
Dat Arriën, gelegen dicht bij de Vecht, al heel lang wordt bewoond is wel bekend maar dat in de prachtige natuur van Arriën cultuurhistorische waarden verstopt liggen was niet eerder bekend. Deze velden hebben de afgelopen tweeduizend jaar geheimen bewaard over hoe de vroegere agrariërs boerden. Nu, door nieuw archeologisch onderzoek, kunnen deze geheimen worden blootgelegd.
Hectares vol kleine akkers
Celtic fields zijn velden met honingraatvormige akkers van ongeveer 30 bij 30 meter groot, die vroeger bij elkaar hectares grond in beslag namen. Ze stammen af uit de tijd van de Germanen (800 tot 12 jaar voor Christus). De vondst van deze Celtic fields is bijzonder: er zijn maar 6 plekken in Overijssel bekend waar deze raatakkers zijn gevonden. Ze zijn te herkennen aan de brede aarden wallen om de akkers heen. Deze wallen zijn ontstaan doordat boeren de uitgeputte grond van het land naar de zijkanten van de akkers verplaatsten om plaatst te maken voor nieuwe, vruchtbare zoden. Een speciale manier van boeren die alleen bekend is uit deze tijd.
Bijna niet zichtbaar, toch van groot cultuurhistorisch belang
Wie bij de Celtic fields in Arriën staat, weet niet direct waar je moet kijken. De akkers liggen tegenwoordig diep begraven en slechts een aantal restanten van de aarden wallen steken nog enkele centimeters boven de grond uit. Toch bevat de grond nog veel waardevolle informatie over het leven van de boeren van vroeger. Suzanne Wentink, provinciaal archeoloog van Provincie Overijssel legt uit: “In de fossiele akkerlagen kunnen we informatie vinden die veel vertelt over de gewassen die hier vroeger werden verbouwd. De ploegsporen zeggen iets over de manier waarop de grond werd bewerkt. Zo weten we bijvoorbeeld uit bodemonderzoek dat de vroegere boeren uit dit gebied naakte gerst en emmertarwe verbouwden.”
Archeologisch onderzoek onderdeel van gebiedsproces Natura 2000
Provincie Overijssel heeft onderzoek uit laten voeren naar de cultuurhistorische waarden rondom Arriën. In dit onderzoek werd gebruik gemaakt van het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN). Het AHN bezit onder meer een website waarop in detail te zien is welke hoogteverschillen er zijn in Nederland. Archeologen hebben op deze manier ontdekt dat er Celtic fields aanwezig zijn in Arriën. Een bijzondere techniek dus, waarmee je ontdekkingen kunt doen die je vanaf de grond niet ziet.
“Mogelijk wordt er in de toekomst verder bodemonderzoek uitgevoerd om meer te weten te komen over deze bijzondere plek. Tot die tijd is het belangrijk om het gebied zo min mogelijk aan te tasten. Koester wat je hebt. Als het eenmaal weg is, is het ook echt weg”, aldus Suzanne Wentink.
Tekst en foto: Harry Woertink m.m.v. provincie Overijssel
Foto: de brink in de oude buurtschap Arriën met in het midden het kunstwerk kalfje van oud ijzer