Eén knoop voor ieder kind dat vermoord is in Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog. In Herinneringscentrum Kamp Westerbork maakt Jeroen Krabbé een monument voor die anderhalf miljoen vermoordde kinderen. Anderhalf miljoen kinderen betekent anderhalf miljoen knopen. Leerlingen van De Nieuwe Veste in Hardenberg hebben de knopen verzameld en geteld. Het aantal knopen? Iets meer dan anderhalf miljoen, namelijk vierenhalf miljoen.

Jorn Wiersma en Ruben van den Akker, leerlingen van De Nieuwe Veste, hebben behoorlijk wat knopen gezien. Samen met ruim twintig andere leerlingen van de school hebben zij knopen verzameld en geteld. Maar vierenhalf miljoen? Dat zagen de jongens niet aankomen. “Alle knopen worden gebruikt. Het is niet dat alleen de anderhalf miljoen worden gebruikt”, vertelt Jorn. Wat er gaat gebeuren met de overige driemiljoen knopen? Dat blijft nog even geheim.

Het Herinneringscentrum kwam bij De Nieuwe Veste terecht dankzij geschiedenisdocent Barbara Dijke, die elk jaar met haar klassen een bezoek aan Westerbork brengt. Ook zij stak haar handen behoorlijk uit de mouwen om alle knopen te tellen. “Tijdens vakanties gingen we door en docenten kwamen in mijn lokaal om na schooltijd knopen te tellen. Het ging constant door”, aldus Dijke.

Voor ieder kind een knoop

Ruben gaat met zijn hand door een enorme ton gevuld met knopen, “Je ziet goed dat elke knoop anders is, net als de kinderen die zijn omgekomen tijdens de holocaust.” Een groot gedeelte van de knopen is al in Westerbork voor het knopenmonument van Jeroen Krabbé. De anderhalf miljoen knopen komen tussen glazen wanden. Volgens Ruben kunnen mensen door de knopen een goed beeld krijgen van hoe groot het aantal omgekomen kinderen tijdens de holocaust is.

Tellen, tellen en wegen

In eerste instantie was het doel van de leerlingen om 106.000 knopen te verzamelen. Dat werden er al snel meer, met wel tweehonderd pakketjes per dag vol knopen. In eerste instantie werd alles met de hand geteld. “Tot 150.000, daarna zijn we gaan wegen. We hebben geteld hoeveel knopen er in een kilo zitten”, legt Jorn uit. “In overleg met Westerbork hebben we het doel vergroot naar anderhalf miljoen, omdat we al vrij snel 150.000 knopen hadden. We hadden eigenlijk nooit verwacht dat we het zouden halen.”

Of het nu klaar is? Er komen nog steeds pakketjes binnen met knopen. Maar waar het eerst tweehonderd pakketjes waren, zijn het er nu twee per week. Dat is volgens Ruben ook wel fijn, “We hebben het doel gehaald en zo veel knopen gezien en geteld. Het blijft wel echt fantastisch om te zien hoeveel knopen we hebben verzameld.”