BALKBRUG - Directeur Gerrit Tessemaker (72) van het evangelisch opvanghuis 'De Werkelijkheid Is Christus' (WIC) in Balkbrug krijgt in een vertrouwelijk rapport forse kritiek te verduren. De landelijke Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de GGD regio IJsselland komen tot de conclusie dat de wispelturige opstelling van Tessemaker leidt tot 'veiligheidsrisico's voor de geleverde zorg'. Onderzoekers verwijten de directeur solistisch optreden en voor de medewerkers is het lastig om met hem samen te werken.

Voor de toezichthoudende instanties IGJ en GGD en de gemeente Hardenberg vormden de uitkomsten van het rapport aanleiding om bij de WIC aan te dringen op verbeteringen. Maar omdat volgens de onderzoekers de situatie niet dusdanig ernstig is dat er acuut moet worden ingegrepen, kan de directeur op zijn plek blijven zitten.

Voor de dertien cliënten die WIC nog telt, verandert er zodoende op korte termijn vooralsnog weinig tot niets. Zo blijkt onder meer dat de bewoners de eerstkomende tijd nog in hun omstreden 'barakken' moeten blijven wonen.

Achterstallig onderhoud

De affaire in de WIC kwam aan het rollen nadat RTV Oost aandacht besteedde aan de situatie in het evangelisch opvanghuis. Aanleiding voor de berichtgeving destijds vormden klachten van WIC-bewoners. Zij luidden de noodklok over de kwaliteit van de zorg, mogelijk misbruik van zorggeld en de volgens hen gebrekkige accommodatie.

Daarbij viel met name het achterstallige onderhoud aan de woonunits op, door de cliënten aangeduid als 'barakken'. In de zomers is het er volgens de cliënten snikheet, in de winter steenkoud en vochtig. Vooral die hoge luchtvochtigheid zorgt voor problemen bij de vaak oudere bewoners, van wie een aantal COPD heeft.

Cliëntenstop

Voor de landelijke IGJ en de GGD IJsselland waren de publicaties reden een onderzoek in te stellen. Naar aanleiding van dat onderzoek kreeg WIC met onmiddellijke ingang een cliëntenstop opgelegd. In het rapport wordt een aantal kritische noten gekraakt. Zo valt in het rapport te lezen dat uit het vervolgonderzoek door de IGJ en GGD blijkt dat de WIC op het gebied van cliënten, personeel en veiligheid weliswaar verbeteringen heeft doorgevoerd, maar dat de situatie nog altijd niet volstaat."De genomen verbetermaatregelen ten aanzien van beleid en veiligheid zijn nog steeds onvoldoende", aldus de toezichthouders.

'Ingewikkeld voor een team'

In het rapport krijgt met name directeur Tessemaker er stevig van langs. Hem wordt onder meer solistisch optreden verweten. De onderzoekers schrijven onder meer dat de directeur vanuit zijn rol de veranderingsprocessen onvoldoende aanstuurt.

"De directeur bepaalt veel zaken vanuit eigen ervaring/visie en niet vanuit een gezamenlijke visie als organisatie. Dit maakt het ingewikkeld voor een team om verder te kunnen in ontwikkeling en professionalisering. Uit gesprekken blijkt dat dit wordt ervaren door de medewerkers", aldus het rapport.

Zorgen en spanning personeel

Tegelijk signaleren de onderzoekers dat de medewerkers enerzijds loyaal blijven aan hun directeur, terwijl er anderzijds bij hen 'veel spanning en zorgen zijn over de huidige aansturing van de organisatie en de toekomst ervan'.

De directeur blijkt in de praktijk de WIC vrijwel in zijn eentje te leiden. Dat maakt de organisatie volgens de onderzoekers kwetsbaar. "Omdat er bijvoorbeeld geen vervanging aanwezig is bij ziekte."

Drie inspectiebezoeken

De IGJ heeft intussen drie inspectiebezoeken aan de WIC gebracht: in oktober 2019, in december 2020 en november 2021. Maar al die tijd blijkt er volgens de onderzoekers weinig te zijn veranderd. In hun nieuwste rapport komen IGJ en de GGD tot de conclusie dat de huidige directeur 'in de afgelopen jaren onvoldoende verbeterkracht heeft laten zien'.

De directeur wordt onder meer verweten dat hij zich bepaald niet consequent opstelt, Zodoende is het beleid binnen de WIC sterk afhankelijk 'van de wisselende opvattingen van de huidige directeur', zo omschrijven de onderzoekers Tessemakers gedrag. Die wispelturigheid 'brengt veiligheidsrisico's met zich mee in de geleverde zorg'.

Directeur Gerrit Tessemaker zegt zich niet te herkennen in het rapport. "Ik heb de conclusies uiteraard gelezen en ben het er totaal niet mee eens. Ik ben juist verre van wispelturig. Ik volg een strakke lijn. En dat zal ook moeten als je een organisatie als deze wil leiden. Maar zo'n strakke lijn wordt natuurlijk niet door iedereen gewaardeerd."

Landelijke inspectie

Ondanks het kritische rapport mogen de cliënten in de WIC blijven wonen, aldus een woordvoerder van IGJ. "Wijzelf zijn als inspectie gerechtigd om bepaalde maatregelen te treffen. Verscherpt toezicht bijvoorbeeld. In dit geval was daar echter geen aanleiding toe. Weliswaar hebben we aangedrongen op verbeteringen, maar de situatie is niet dusdanig acuut dat we ons genoodzaakt zagen tot het nemen van maatregelen."

Hetzelfde geldt voor de gemeente Hardenberg, die verantwoordelijk is voor verreweg de meesten cliënten die in de WIC verblijven. Wethouder Martijn Breukelman, die uitsluitend schriftelijk wil reageren: "Het veiligheidsrisico is besproken met de inspecteur van de IGJ. De conclusie is dat de veiligheid niet acuut in het geding is."

Professionalisering van de organisatie

De gemeente heeft niettemin besloten handhavend op te treden om zo de verbeteringseisen kracht bij te zetten. "Het opleggen van een cliëntenstop is in deze casus de meest aangewezen vorm van handhaving", aldus wethouder Breukelman.

Overigens heeft de gemeente na het rapport en de kritiek op de rol van Tessemaker geen moreel appèl op de directeur gedaan om uit eigener beweging een stapje terug te doen. "Het is aan de heer Tessemaker zelf om te besluiten over zijn toekomst en de werkzaamheden die hij voor WIC uitvoert. Wel is aangegeven dat de gemeente professionalisering van de organisatie erg belangrijk vindt", aldus een gemeentewoordvoerster.

Een woordvoerder van de IGJ meldt dat ze naar aanleiding van de berichtgeving door RTV Oost op eigen gezag een onderzoek naar de situatie bij de WIC is begonnen. Het rapport, dat aanleiding was voor de cliëntenstop, is vertrouwelijk, maar de gemeente heeft het alsnog vrijgegeven nadat RTV Oost een beroep deed op de Wet Open Overheid (WOO), voorheen de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB).