OMMEN – Tweede Paasdag is het weer zover. Dan loopt Ommen massaal uit voor het eeuwenoude eiertikken. Deze Ommer folklore is een jaarlijkse unieke traditie, die paasmaandag gehouden wordt op de Markt rondom het Vechtpodium.
De start van deze unieke traditie is om 11.15 uur. In groepjes duelleren honderden (oud) Ommenaren en toeristen met elkaar. Niet met vervaarlijk wapentuig, maar met eieren in hun knuisten. Scherp op scherp, stomp tegen stomp. Eiertikken, heet dit jaarlijkse volksvermaak, waar het de bedoeling om de eieren zo lang mogelijk heel te houden. Het is de familie Martens samen met de historische vereniging Gemienschop van Oll Ommer die het eiertikken op Tweede Paasdag als eeuwenoude folklore overeind weet te houden.
Paasloterij
Al jaren achtereen is het de familie Martens die bijna 2000 hardgekookte eieren aan de man of vrouw brengen. Ze posteren zich op het marktplein met de tot de rand toe gevulde kisten met eieren. “Na twee jaar lang geen traditioneel eiertikken georganiseerd te kunnen hebben door de pandemie, blazen we dit gezellige evenement dit jaar nieuw leven in en wel met een geheel nieuwe toevoeging, namelijk: een paasloterij”, aldus Erwin Martens. “Bij aankoop van tien eitjes geven we er een gratis lot bij en bij een vol treetje zelf vijf gratis loten. Het eiertikken moet een mooi evenement worden voor jong en oud. Daarom ook deze loterij. Direct na het eiertikken vindt de trekking plaats bij de muziektent, waarmee fantastische prijzen te winnen zijn dankzij de sponsoring van vele Ommer ondernemers”.
Op de Markt
Tot de zeventiger jaren van de vorige eeuw werd er getikt voor het gemeentehuis aan de Markt. Met de aanleg van de nieuwe Vechtbrug werd het evenement verplaatst naar het Kerkplein. Maar sinds 2016 is het evenement weer terug op de Markt. De familie Martens kookt de eieren voor het paasweekeinde in een oude kookpot. Alle eieren worden één voor één gekeurd voordat ze in het kokende water belanden. Het koken gebeurt in een jutezak. Na ongeveer twintig minuten wordt de zak er uitgehaald.
Speciaal kleurtje
Om te voorkomen dat de deelnemers aan het eiertikken hun eigen eieren meenemen krijgen de eieren een speciale kleur door een natuurlijk onschadelijk tropisch stofje – die alleen de familie Martens bekend is – aan het kookwater toe te voegen. Als de gekookte eieren uit de pot gaan worden ze nog weer uitgezocht want er mag geen enkel barstje inzitten. “De eieren zijn overigens na gebruik bij het tikken nog heel goed eetbaar. Dat komt omdat wij ze heel secuur koken, niet te hard, niet te zacht”, weet Erwin Martens.
Familie Martens
De Ommer familie Martens zorgt al generaties lang voor het koken en verkopen van de eieren. Het was Gerrit Jan Martens die ervoor zorgde dat begin 1900 het eiertikken met Pasen een populair spel werd in Ommen. Bij Martens ging het eerder meer om de knikkers dan om het spel. Met een aardappelmandje vol gekookte eieren in de aanslag wachtte hij bij de Vechtbrug voorbijgangers op. Zijn eieren werden vervolgens gebruikt om met elkaar een eitje te tikken. Het handeltje ging over op zoon Gerard, en na het overlijden van Gerard op diens zoon Erwin.
In de oorlogsjaren lag het eiertikken bijna stil. Pas in 1952 werd de traditie weer nieuw leven ingeblazen. Dat was mede te danken aan de Gemienschop van Oll Ommer die garant staan voor dit paasevenement. Dat houdt in dat wanneer door slecht weer de familie Martens met de eieren blijft zitten, Oll Ommer de gemaakte kosten voor haar rekening neemt. De tijd en het werk van het koken neemt de familie Martens voor lief.
Scherp op scherp, stomp op stomp
Iemand die wil meedoen met het eiertikken op Tweede Paasdag zoekt eerst een partner waarmee het ei getikt kan worden. Dan moeten de deelnemers de scherpe kanten van het ei tegen elkaar tikken. Vervolgens wordt stomp op stomp getikt. De deelnemer met het hele ei wint vervolgens het kapotte ei van zijn tegenstander. Wanneer blijkt dat beide deelnemers aan één kant een deukje in het ei hebben tikken ze vervolgens nog stomp tegen scherp om de winnaar te bepalen. Degene die dan nog één kant heel heeft wint. “Het mooiste is om te tikken met vier personen”, legt Martens uit. “Dan herhaal je nadat er stomp op stomp en scherp op scherp getikt is deze rondes nog een keer. Vervolgens wordt er dan nog stomp op scherp getikt. Degene die zijn ei nog helemaal heel, of aan één kant heel heeft wint de eieren van de andere drie tikkers. Wie het eiertikken goed wil doen moet het ei bijna helemaal in zijn hand wegstoppen. Alleen het bovenste puntje blijft vrij. Op deze manier kan het ei alleen middenop geraakt worden. Wanneer je de andere hand onder de hand met het ei stopt heb je het ei helemaal mooi stevig vast”, aldus Martens.
Het eiertikken op Paasmaandag is een begrip tot in de wijde omgeving van Ommen en trekt altijd veel publiek. Volgens Martens is Ommen de enige plaats in ons land waar zo massaal het eiertikken wordt gehouden. Het Flater Pretorkest zorgt voor een gezellige muzikale omlijsting.
Foto: archief oudommen