REGIO - Dagelijks worden door heel het land gemiddeld drieduizend burgerhulpverleners opgeroepen bij een hartstilstand. Een AED (Automatische Externe Defibrillator) kan hierin levensreddend zijn: hoe eerder ingezet, hoe groter de overlevingskans. Maar volgens HartslagNu, het landelijke reanimatie-oproepsysteem, mag de dekking nog wel beter. "Vooral de buitengebieden blijven lastig te bedienen."
Met het draagbare apparaat worden stroomstoten toegediend aan het hart waarmee het hartritme hersteld kan worden. Het is de bedoeling dat het apparaat bediend wordt door burgerhulpverleners die kunnen reanimeren en enige ervaring met een defibrillator hebben. Op dit moment zijn dat er landelijk zo'n 248.000.
"Het dekkingsniveau is nu hoog. Bijna zestien miljoen mensen wonen in een gebied waar dag en nacht een AED beschikbaar is die is aangemeld bij het reanimatie-oproepsysteem HartslagNu. Maar we streven naar een dekking van honderd procent, het kan beter", laat een woordvoerder van HartslagNu weten. Maar dat is flinke uitdaging.
Een goede dekking blijkt vooral lastig te realiseren in buitengebieden. Dat geldt ook voor de provincie Overijssel, waar veel plattelandsgemeentes zijn. Zo ook in gemeente Hardenberg. Aan een zandweg net buiten het Staphorster bos woont Theo Bouman. Zijn huis is omgeven door bomen en bloemen. "Het is hier heerlijk rustig. Moet je dat uitzicht op het weiland zien", vertelt hij terwijl hij naar buiten wijst. Officieel woont hij in Kievitshaar, een buurtschap van Balkbrug. De 87-jarige woont zo afgelegen dat hij er niet op vertrouwt dat de ambulance er kan komen, mocht het ooit nodig zijn. "De zandwegen zitten vol gaten. Die ambulance kan er helemaal niet overheen komen binnen de vastgestelde aanrijtijd van vijftien minuten", zegt Bouman. Bouman wil zich veiliger voelen in zijn eigen woning en trommelde zijn buurtgenoten op om een AED in de buurt te realiseren. En de buurtbewoners zijn het eens met Theo: er moet een AED komen.
Om te bekijken wat er mogelijk is voor de buurt, maakt Jan Nieuwenhuis van Hartveilig Hardenberg een analyse van het gebied, om een mogelijke plek voor een AED te kunnen bepalen. De eerste indruk van de weg waaraan Bouman woont, is niet bepaald optimistisch. Nieuwenhuis: "Dit is écht een buitengebied. Op het kaartje hier op mijn tablet zie je ook dat er hier maar twee burgerhulpverleners in de hele buurt wonen. Die wonen ook nog ver uit elkaar. Als die burgerhulpverleners worden opgeroepen, zijn ze misschien meer tijd kwijt om een AED op te halen dan direct naar het slachtoffer te gaan. Dat is dan helemaal niet handig."
Bij de Stichting Hartveilig Hardenberg zet hij zich met andere vrijwilligers in om een goede dekking van AED's en van burgerhulpverleners te realiseren in gemeente Hardenberg. Daarbij is het vooral een uitdaging om dekking in de buitengebieden te vergroten. Hij noemt een situatie van een reanimatie die onlangs plaatsvond, ook in een afgelegen gedeelte van de gemeente. "Mensen die ook in een buitengebied woonden, schaften zelf een AED aan. Die werd ook aangemeld bij HartslagNu, het landelijke oproepsysteem bij reanimaties."
"Toen werd er gealarmeerd. Maar die hulpverleners moesten eerst nog het zandpad op voor die AED: 100 meter heen, 100 meter terug. Vervolgens reden ze elkaar ook nog vast op de weg ernaartoe. Ja, dat schiet niet op. Die AED is uit het systeem gehaald."
Ook HartslagNu, het landelijke oproepsysteem bij reanimaties, benadrukt hoe belangrijk het is dat AED's op strategische plekken worden geplaatst. Vorig jaar gingen er landelijk meer dan twaalfduizend reanimatiemeldingen uit voor burgerhulpverleners.
"We zien weleens dat het apparaat in een doodlopende weg is geplaatst. Of bij iemand in de hoek van de tuin. Daarom zeggen we ook dat het soms beter is om AED's die écht op privéterrein staan, niet aan te melden bij ons. Dan kun je het apparaat voor eigen gebruik houden, maar dan wordt deze niet mee-gealarmeerd bij een reanimatie", laat een woordvoerder van HartslagNu weten.
Jan Nieuwenhuis sluit zich hierbij aan. Hij merkt dat er teveel focus op de AED's ligt. "Terwijl het systeem uiteindelijk draait op de burgerhulpverleners. Een AED helpt zeker, maar je moet ook mensen hebben die deze kunnen bedienen. Daarom zeg ik ook tegen Theo uit Balkbrug: zoek eerst mensen in de buurt die burgerhulpverlener willen worden. Dan komt daar een reanimatiecursus voor. En dán pas kunnen we gaan kijken waar een AED kan komen te hangen."
Ook HartslagNu benadrukt dat een volledige dekking wenselijk is, maar niet altijd haalbaar. "Kijk, in een buitengebied hoef je niet op elke boerderij een AED op te hangen. Dat is gewoon niet haalbaar. Maar wat wij in het oosten van het land in landelijke gebieden wel meer zien is dat er minder burgerhulpverleners zijn omdat iedereen verder uit elkaar woont. Maar je hebt wel meer burgerhulpverleners die gaan als er daadwerkelijk wordt opgeroepen. Mensen zijn er heel fanatiek, dan komt toch dat noaberschap naar voren."